آریوبرزن سردار ایرانی بود که به هنگام هجوم اسکندرمقدونی به ایران و پیش از سقوط کامل هخامنشیان، به نبرد با مقدونیان پرداخت.
اسکندر تا این لحظه، مصر و بابل و شهرهای غربی ایران را تصرف کرده بود و پس از پیروزی در سه جنگ برابر داریوش سوم و متواری شدنِ شاه ایران، ایران را بی‌دفاع در مقابل خود می‌دید. در این هنگام بود که آریوبرزن به مقابله با دشمن به پاخاست. وی در نخستین نبرد، با پنج‌هزار سرباز خود به نبرد با لشگر چندصدهزار نفری اسکندر پرداخت و پس از زدن تلفاتی به دشمن، توانست از محاصرهٔ مقدونیان بگریزد. او با باقی‌ماندهٔ سپاهش با شتاب به سوی تخت‌جمشید پایتخت ایران شتافت ولی لشگر اسکندر که از راه جلگه به سوی پارس حرکت می‌کرد، زودتر از او به پایتخت رسید.
اسکندر، پس از استقرار در پارس، به سوی سپاه آریوبرزن که به نزدیکی پارس رسیده بود، رهسپار شد. در “دربند پارس” که منطقه‌ای کوهستانی بود، دو لشگر با یکدیگر برخورد کردند. آریوبرزن و یارانش دلیرانه در مقابل دشمن ایستادگی کردند و با استقرار در ارتفاعات، به مقدونیان تلفات مهیبی وارد آوردند. اما در این میان یک چوپان ایرانی، راه خیانت به وطن را برگزید و مسیری مخفی را در دل کوهستان به اسکندر نشان داد. مقدونیان با استفاده از آن مسیر از پشت‌سر خود را به آریوبرزن رسانده و این سردار دلیر و سربازان میهن‌پرست ایرانی را قتل‌عام کردند. بعدها اسکندر دستور قتل آن چوپان را نیز صادر کرد. چرا که معتقد بود کسی که به وطن خود خیانت کند، به او نیز خیانت خواهد کرد!
