احسان یارشاطر (۱۲۹۹ – ۱۳۹۷ خورشیدی) نامی است جاودان در تاریخ و فرهنگ و ادب ایران‌زمین. با این حال، نسل منفعل و گریزان‌از‌مطالعهٔ امروزی شاید از او جز یک نام، چیز بیشتری ندارد.
آشنایان به علم تاریخ می‌دانند که بزرگانی نظیر ابراهیم پورداوود، والتر هنینگ و بانو مری بویس چه خدمت‌ها به فرهنگ و تمدن ایرانی داشتند. در بزرگی یارشاطر همین بس که وی شاگرد و دست‌پروردهٔ این بزرگان بود.
احسان یارشاطر در طول زندگی دراز خود، تألیف صدها جلد کتاب به زبان‌های فارسی و انگلیسی را عهده‌دار بود که سرآمد آن‌ها، مجموعه شانزده‌جلدی تاریخ ادبیات ایران است. با این حال مهم‌ترین و عظیم‌ترین فعالیت وی، بنیانگذاری دانشنامه ایرانیکا است که در فعالیت خود در نیم‌قرن اخیر، هویت و فرهنگ ایرانی را زنده کرد. این فعالیت سترگ را می‌توان با نگارش شاهنامه توسط فردوسی، برابر دانست. فردوسی زبان فارسی را از خطر انقراض نجات داد و یارشاطر هویت ایرانی را احیا نمود.
این استاد و اسطوره بزرگ، در روز ۱۰ شهریور ۱۳۹۷ و در سن ۹۸ سالگی، دار فانی را وداع گفت. امید است راهی که وی آغاز کرد، همچنان توسط شاگردان او، بزرگان و دلسوزان فرهنگ ایرانی ادامه یافته؛ تا شاید ایرانِ نیمه‌جانِ امروز، روزی دوباره به شکوه و عظمت پیشین بازگردد.
یاد و خاطره استاد احسان یارشاطر را گرامی می‌داریم.
بهمن انصاری
۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۷
۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۷
