Official Telegram Channel of Bahman Ansari  برگه بهمن انصاری در اینستاگرام  برگه بهمن انصاری در توییتر  Official Bahman Ansari's Facebook  Official Youtube Bahman Ansari

کتاب‌های بهمن انصارییادداشت‌های بهمن انصاری

غزل پست مدرنداستان‌های کوتاه

بررسی ریشه واژه‌های هندسه و ریاضیات در پارسی باستان

دو واژه هندسه و ریاضیات از واژگان پرکاربردی هستند که اغلب باور عموم بر این است که هر دو واژه عربی هستند. در این مقاله کوتاه قصد دارم تا این موضوع را بشکافم و معنای هر دو واژه را واکاوی کنم.

ریشه واژه هندسه

باور عمومی می‌گوید که ‏مهندس واژه‌ای عربی‌ و برگرفته از هندسه است! بسیار خب! حالا بفرمایید معنای هندسه چیست؟!

‎هندسه یک واژهٔ پارسی است که وارد زبان عربی شده است. این واژه در زبان پهلوی (پارسی میانه) هنداچک (handâčak) تلفظ می‌شد. در طی روند تلطیف زبان، هنداچک به انداچک و انداچه تبدیل شد. و نهایتا همین واژه است که در پارسی‌دری و سپس پارسی‌نو (فارسی) به “اندازه” تغییر یافته است.

امروزه گروهی از کُردها نیز بجای مهندس، همچنان می‌گویند «اندازه‌‌یار» (به رسم‌الخط کُردی: ئَه‌ندازیار) و در زبان لُری نیز «هَندا» در معنای اندازه به‌کار می‌رود.

ریاضیات در زبان پارسی باستان

‏دانش ریاضیات و محاسبه در زبان پارسی‌باستان: مزداهیک (mazdâhik) نامیده می‌شد. همین لغت است که بعدها وارد زبان انگلیسی شده و به صورت mathematic درآمده.

‏حال ببینیم مزداهیک یعنی چه؟

واژهٔ «مزدا» به معنای دانا می‌باشد. مثلا کلمهٔ مشهور اهورامزدا از دو بخش اهورا‌+مزدا تشکیل شده و معنای آن اهورای دانا است.

دنبالهٔ «هیک» در آخر این واژه نیز تلفظ قدیمیِ همان پسوند «ای» و «یی» است که امروزه در آخر بسیاری از کلمات مثل: زیبایی (زیبا+یی) کاربرد دارد. بنابراین خیلی ساده:

مزدا+هیک = دانا+یی

پس دانش مزداهیک به زبان امروزی: «دانش دانایی» است و از آن‌جایی که علم محاسبه اعداد، علمی نسبت به دیگر دانش‌ها سخت‌تر و به‌خصوص در زمانه‌ای که خبری از ماشین‌حساب و تکنولوژی نبود، کاری دشوار بود، افرادی که به این علم تسلط داشتند داناتر از دیگر افراد جلوه می‌کردند و بنابراین به این دانشی که امروز به نام ریاضیات می‌شناسیم، در قدیم «مزداهیک» یا به زبان سادهٔ خودمان، «دانش دانایی» می‌گفتند.

 

نویسنده: بهمن انصاری

بهمن انصاری


دانلود کتاب کتیبه‌های کوروشدانلود کتاب اساطیر ایرانیدانلود کتاب زرتشت و زرتشتیاندانلود کتاب شهریاران طبرستاندانلود کتاب انقلاب مشروطه
دانلود رمان مسلخ روحدانلود کرگدنیسمدانلود کتاب " سرزمین جذامی‌ها "دانلود کتاب چنین گفت حافظ

دانلود کتاب‌های نایاب در کافه کتاب

آتشکده آنلاین مجازی زرتشتیان

Home | SitemapRSS |

Google | Goodreads | LinkedIn | Crunchbase | ORCiD | WikiTree |

كليه حقوق مادی و معنوی، محفوظ است.

Copyright © 2020~Today  |  Design by Bahman Ansari & Book Cafe