“بررسی تکامل الفبای فارسی-عربی، از الفبای مانوی” مقاله‌ای علمی‌پژوهشی به قلم بهمن انصاری می‌باشد. این مقاله نخستین‌بار در نشریه غلمی‌تخصصی مطالعات نقد زبانی و ادبی، منتشر گردید.
تاریخچه الفبا
بسیاری بر این عقیده هستند که الفبای امروزی ما، برگرفته از الفبای عربی است. اما این باوری اشتباه است. به گواه مستندات اصیل و قدیمی اتریخی، الفبای ما برگرفه از دبیره‌های ایران باستان، به ویژه دبیره مانوی است.
در این مقاله نویسنده کوشیده است تا با کمک داده‌های تاریخی و اسناد زبان‌شناختی، به این موضوع مهم وارد شده و اثبات نماید که الفبایی که ما امروز به اشتباه آن را الفبای عربی می‌خوانیم، یک الفبای صددرصد ایرانی است.
بخشی از متن مقاله
باور عمومی در طول سده‌های اخیر همواره چنین بوده است که الفبایی که امروز ما به آن می‌نویسیم، برگرفته از الفبای عربی است. معتقدان به این نظریه بر این باورند که پس از فروپاشی شاهنشاهی ساسانیان و چیرگی اعراب بر ایران، دبیره و الفبای اعراب بر ایرانیان تحمیل گشت و دبیره پهلوی -که شناخته‌شده‌ترین الفبای ایرانیان در رورزگار ساسانیان بود- فراموش گردید. دلیل این موضوع نیز نگارش کتاب مقدس قرآن در سده‌های اولیه اسلامی با این الفبا بود و از همین روی، الفبای فوق را الفبای عربی نامیده‌اند.
این باور به اندازه‌ای فراگیر است که بسیاری از ما ایرانیان نیز امروزه -پا به پای غیرایرانیان- دبیره و الفبای فارسی را منشعب از الفبای عربی می‌پنداریم. نگارنده این پژوهش کوشیده است تا با بررسی دقیق تاریخ خط و الفبا در میان ایرانیان و اعراب، به این پرسش پاسخ دهد که آیا اساسا الفبای فعلی، متعلق به اعراب بوده؟ یا یک رسم‌الخط اصیل ایرانی می‌باشد؟
بررسی تکامل الفبای فارسی-عربی، از الفبای مانوی (PDF)
دانلود PDF بررسی تکامل الفبای فارسی-عربی، از الفبای مانوی را به همه پژوهشگران و محققان و افراد علاقمند ادبیات و زبان‌شناسی پیشنهاد می‌کنیم.
این مقاله نخستین‌بار در شماره بیست و چهارم (سال ششم، بهار ۱۴۰۲ خورشیدی) در نشریه علمی‌تخصصی مطالعات نقد زبانی و ادبی، منتشر شده است.
Studying the evolution of the Persian-Arabic alphabet from the Manichaean alphabet
One of the most important issues that has always been discussed is the adaptation of the Persian alphabet from the Arabic alphabet. Generally, it is common among the public that the root of our current alphabet is derived from the Arabic alphabet. This issue has been so much talked about throughout history that it has inadvertently become an inescapable truth. But linguistic studies show the opposite of this. In this article, relying on two groups of historical documents and linguistic documents, we will analyze the fact that our alphabet today, contrary to popular belief, is not a bare alphabet, which is derived from the scripts of the Sassanid period. In this regard, after researching how the so-called Arabic alphabet was formed, an attempt has been made to prove this issue by examining the letters of the alphabet in the three Manichaean, Pahlavi, and Avestan scripts, and comparing them with the Persian alphabet.
